Mozaiki sakralne Mirosława Grzelaka

Twórczość Mirosława Grzelaka, w szczególności mozaika sakralna, nie jest zjawiskiem typowym w dzisiejszych czasach. Jego prace spotkać można w przestrzeniach sakralnych, w instytucjach oraz w zbiorach prywatnych. Artysta Mirosław Grzelak działa najintensywniej w obszarze szeroko rozumianej sztuki religijnej, która z istoty swojej nie przeznaczona jest do galerii. Ma on często możliwość działania w wydzielonym przez teoretyków, dziale sztuki religijnej, zwanym sztuką sakralną.

Sztuka sakralna związana jest z liturgią i przestrzenią świątyni. Podlega zasadom teologicznym, opiera się na tradycji, pełni rolę służebną. Największe wrażenie robią monumentalne mozaiki sakralne Mirosława Grzelaka. Mozaika sakralna ma stanowić tło liturgii i tworzyć w kościele nastrój, który skłania ku modlitwie i kontemplacji. Jest to realizacja idei, która określa świątynię jako zapowiedź nieba, raju, Jerozolimy Niebieskiej, obcowania z Bogiem. Dzieje się tak poprzez podejmowanie tematyki biblijnej, bogatą symbolikę i nawiązywanie do tradycji sztuki chrześcijańskiej.

Nie tylko mozaika sakralna Mirosława Grzelaka odnajduje miejsce we wnętrzach kościołów. Trafiają tam też jego obrazy i realizowane są elementy wyposażenia przez niego projektowane. Artysta plastyk Mirosław Grzelak niejednokrotnie współdziała z architektami i kapłanami przy projektowaniu całego wnętrza kościoła: od posadzki, poprzez ściany i okna, aż po sufit a także ściany zewnętrzne. Wymaga to dużej wszechstronności artysty w zakresie umiejętności oraz znajomości różnych technik plastycznych, historii sztuki i podstaw teologii.

Mozaika sakralna towarzyszy sztuce chrześcijańskiej od około V wieku. W obecnych czasach przeżywa pewien renesans, o czym świadczą projekty realizowane w kościołach na całym świecie. Ważnym przykładem dużej realizacji mozaiki sakralnej w Polsce jest niedawno otwarte Centrum Jana Pawła II w Krakowie (2013). W powstałej tam nowej świątyni dekoracja wnętrza realizowana jest prawie wyłącznie poprzez mozaikę, której twórcą jest artysta o. Marko Rupnik.

Tematyka mozaik sakralnych Mirosława Grzelaka, związana jest z tradycją sztuki chrześcijańskiej. Główne motywy to: przedstawienia Chrystusa, Maryi, aniołów i świętych. Postacie te zobrazowane są często w sposób typowy dla ikonografii chrześcijańskiej - w określonych scenach mających swoje opisy na kartach Pisma Świętego.

Najważniejsze mozaiki sakralne Mirosława Grzelaka to: "Deesis" i "Mojżesz przed Krzewem Gorejącym" ( kaplica braci dolorystów w Józefowie k. Otwocka), "Wieczerza w Emaus" (dolny kościół pw. Wieczerzy Pańskiej w Warszawie), "Chrystus idący po morzu" (kościół pw. św. Józefa w Warszawie), "Zmartwychwstanie", "Chrzest Pański", "Wesele w Kanie Galilejskiej" (kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Maryi Panny w Łodzi - Andrzejowie), "Chrystus w drzwiach" (kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Dobieszowicach). Inne mozaiki: "Maryja Tronująca", "Maryja Orantka", "Maryja Matka Dobrego Pasterza", "Archaniołowie" a także mozaika sakralna przedstawiająca motyw gołębicy z gałązką i pojedyncze przedstawienia świętych oraz błogosławionych (wizerunki św. Franciszka, św. Barbary, św. Faustyny, św. Małgorzaty Marii Alacocque, bł. Honorata Koźmińskiego, bł. Jana Pawła II, sługi bożego kard. Stefana Wyszyńskiego).

Mozaiki sakralne Mirosława Grzelaka związane są z tradycją Kościoła również poprzez stosowany sposób realizacji (technikę zbliżoną do klasycznej), używane materiały, skalę i ogólny wyraz plastyczny, na który składają się m.in. harmonia kolorów i unikanie deformacji postaci.

M.J.G.